Bạn Đường: C37: Phổ Cập Ư Nhất Thiết

Chương 37:

Nguyện dĩ thử công đức

Phổ cập ư nhứt thiết

Ngã đẳng dữ chúng sinh

Giai cộng thành Phật Đạo.

Thêm một chút về Thomas à Kempis (1380-1471).

Tên khai sinh của ông là Hemerken có nghĩa là cái búa nhỏ (little hammer), tên được đặt từ nghề nghiệp chuyên môn của gia đình. Cha của ông là ông Johann, một thợ rèn (blacksmith). Mẹ của ông là bà Gertrud, một giáo viên.

Hemerken lấy ký danh là Thomas Kempis hoặc Kempensis. Kempen là thôn làng quê hương nơi ông sinh ra.

Thomas vào tu viện ở núi Mount St. Agnes năm 1406 (lúc 26 tuổi). 10 năm sau đó ông được thụ phong làm linh mục.

Suốt cuộc đời Thomas dùng phần lớn thời gian vào chuyên môn sao chép và viết lách. Những lưu giữ còn lại cho thấy ông đã chép tay không dưới bốn lần toàn bộ cuốn Kinh Thánh.

Ông được giao nhiệm vụ hướng dẫn các tân tòng (Tân thực tập sinh làm linh mục) nên từ năm 1418 đến năm 1427 (38 tuổi - 47 tuổi) Thomas đã viết bốn đề mục mà sau đó ông tập hợp lại thành một cuốn Cẩm nang hoàn chỉnh, lấy tiêu đề là “The Imitation of Christ” (Dịch sát nghĩa là: Bắt Chước Đức Christ, dịch thoát nghĩa là: Noi Gương Đức Christ, sách Việt dịch là: Gương Chúa Giêsu)

Năm 1441 (khi Thomas 61 tuổi), theo yêu cầu của nhiều người, tập sách nhỏ ấy được xuất bản. Nhưng y theo chính những lời trong sách đã viết: one should “love to be unknown" (Quyển 1, chương 2) - dịch sát nghĩa là: một người nên yêu thích việc chẳng được ai biết đến.

Sách cũng viết:

Do not let the writer's authority or learning influence you, be it little or great, but let the love of pure truth attract you to read. Do not ask, 'Who said this?' but pay attention to what is said" (Book 1, Ch. 5)

Dịch sát nghĩa:

Đừng để quyền hành của tác giả hay sự ham học ảnh hưởng đến bạn, dù nhiều hay ít, mà hãy để tình yêu nguyên chân lý thuần khiết - “pure truth” hấp dẫn bạn vào việc đọc. Đừng hỏi ai là người nói hay viết, mà hãy chú ý vào điều được nói đến.

(Quyển 1, chương 5)

Cuốn sách này vì thế được xuất bản ẩn danh (anonymous), tác giả không hề đề cập đến tên mình.

Ít lâu sau, khi ngày càng nhiều người đọc nó và cũng nhiều người biết rằng tác giả viết nó là Thomas của vùng Kempen. Ông già đã ngoài 80 tuổi ở trong tu viện gặp phải rất nhiều đe doạ.

Có truyền thuyết rằng Giáo hội định phong Thánh cho ông 200 năm sau khi ông qua đời, song khi mở nắp quan tài thì thấy rất nhiều vết xước bên trong nắp. Nên ông không đủ tiêu chuẩn để được phong thánh nữa. Vì những vết cào xước chứng tỏ ông đã không có một cái chết yên bình. Nhiều giả thiết cho rằng ông già (năm ấy 91 tuổi) đã bị chôn sống!

Không khó để hình dung được cái chết ấy hài hước đến mức nào. Một sáng tỉnh dậy, ông già nhiều lời văn vẻ đã thấy mình nằm trong ván. Ở cái tuổi gần đất xa trời thì lấy đâu ra nhiều sức lực mà đội mồ sống dậy nữa. Đành chỉ lấy mấy ngón tay cào cào nắp ván trong bóng tối, không biết có ai bên ngoài nghe được gì. Mà thôi dù gì cũng đến lúc ra đi được rồi... Ông đành thở dài nhắm mắt chờ đợi rồi mỉm cười chìm vào giấc ngủ thanh thản, ngày 25 tháng 7 năm 1471.

Cùng năm 1471, cuốn sách ấy đã thường xuyên được chép tay và lan truyền phổ biến trong khắp các tu viện đến nỗi hiện vẫn còn khoảng 750 bản như thế.

Xuất bản đầu tiên là bản Thomas Kempis viết tay gửi tới hiệp hội kinh thánh Bibliothèque Royale ở Brussels vào năm 1441. Bản in bằng máy đầu tiên ở Augsburg, nước Đức năm 1471-1472.

Cuốn sách nhỏ “Gương Chúa Giêsu” 200 năm sau khi Thomas qua đời, đã trở thành cuốn sách được dịch ra nhiều thứ tiếng nhất trên thế giới lúc bấy giờ và được in ra nhiều nhất chỉ sau cuốn kinh Thánh.

Từ thế kỷ 15 đến 17, đếm được hơn 2000 ấn bản in máy, chưa kể số bản chép tay. Ông già Thomas à Kempis có lẽ cũng ngậm cười nơi chín suối.

https://en.m.wikipedia.org/wiki/The_Imitation_of_Christ

Ghi chú quan trọng:

Máy đánh chữ và máy in được phát minh vào năm 1440, bởi Johannes Gutenberg, một người thợ kim hoàn ở Đức. Trước đó việc sao lưu tài liệu hoàn toàn bằng tay, mất rất nhiều công sức. Cuộc cách mạng in ấn này xoá nạn mù chữ ở thời kỳ Trung Cổ, mở ra thời đại Phục Hưng ở Châu Âu. Những trang viết đầu tiên được đánh chữ và in ra chính là những trang trong Kinh Thánh. Việc phổ biến tri thức được đột phá một bước nhảy lịch sử kể từ đó.

Người hiện đại cần ghi nhớ ơn của Johannes Gutenberg và cũng nên tìm hiểu kỹ về cuộc đời của vị này. Ông chết trong nghèo túng và nợ nần bởi đã dành hết tiền vào việc in ấn.